Değerlendirme Sürecinde Neler Oluyor? Merak Eden Aileler İçin Rehber

"Penpe Hanım, çocuğumu değerlendirmeye getirsem ne yapacaksınız? Test mi var? Korkuyor çocuklar?" Geçen perşembe Acıbadem'deki kliniğime gelen Sibel Hanım'ın endişeli soruları. Bu kaygıları her ebeveynden duyuyorum.

Ona şunu söyledim: "Sibel Hanım, bizim değerlendirmemiz oyun gibi geçer. Çocuğunuz o kadar eğlenir ki, gitmeyi istemez!" 1 hafta sonra küçük Kaan'la geldiğinde, çocuk "Teyze, tekrar oyun oynayacak mıyız?" diye sormuştu.

Değerlendirme Süreci Nedir? Nasıl Çalışır?

Ben ailelere hep şöyle anlatıyorum: Değerlendirme süreci, çocuğunuzun büyümesinin fotoğrafını çekmek gibi. Hangi alanda ne kadar güçlü, nerelerde biraz daha desteklenmeye ihtiyacı var, birlikte keşfediyoruz.

Bu bir test değil, bir oyun! Çocuğunuz oynarken ben onu gözlemliyorum. O eğlenirken ben de çok değerli bilgiler topluyorum.

Üsküdar Çevresinden Ebeveyn Deneyimleri

Aylin Hanım'ın Hikayesi (oğlu Ege, 30 ay): "Çok korkuyordum değerlendirmeye gelmeye. 'Acaba oğlumda bir problem var mı' diye. Ama Penpe Hanım o kadar rahat bir ortam yaratmış ki, Ege sürekli gülüyordu. Biz de rahatladık."

Murat Bey'in Deneyimi (kızı Ela, 18 ay): "Karım sürekli 'Ela geç konuşuyor' diyordu. Değerlendirme sonrası öğrendik ki normal gelişim gösteriyormuş, sadece sessiz bir çocukmuş. Çok rahatladık!"

Acıbadem'deki Kliniğimde Değerlendirme Adımları

1. İlk Telefon Görüşmesi: Tanışma

Ailelerle ilk kez telefonla konuştuğumda:

• Çocuğun yaşını ve temel bilgilerini alıyorum
• Ailenin endişelerini dinliyorum
• Süreç hakkında bilgi veriyorum
• Uygun randevu saati belirliyoruz

"Endişelenmeyin, her şey çok doğal geçecek" diyorum hep.

2. Randevu Öncesi Hazırlık

Aileler için önerilerim:

• Çocuğu dinlenmiş getirin
• Favori oyuncağını getirsin
• Açlık-tokluğu uygun ayarlayın
• Siz de rahat olun (çocuk hisseder)

3. Klinik Ortamı: Çocuk Dostu Dizayn

Kliniğimi tamamen çocuklar için tasarladım:

• Renkli ve eğlenceli oyuncaklar
• Çocuk boyunda mobilyalar
• Yumuşak zeminler (güvenlik için)
• Doğal ışık ve ferah alan
• Sakin müzik (isteyen çocuklar için)

4. İlk Karşılaşma: Güven Oluşturma (15 dakika)

Çocukla tanışma:

• Önce uzaktan gülümseyerek selam veririm
• Oyuncakları gösteririm
• "İstersen bu oyuncakla oynayabilirsin" derim
• Aileyle konuşurken çocuğun rahatlamasını beklerim

Aileyle ön görüşme:

• Çocuğun günlük rutinleri
• Sevdiği aktiviteler
• Endişe alanları
• Doğum ve gelişim öyküsü

Hastam Zehra Hanım der ki: "Penpe Hanım o kadar sabırlı ki, kızım 20 dakika sonra onunla oyun oynuyordu!"

Oyun Odaklı Değerlendirme Teknikleri

Motor Gelişim Değerlendirmesi

Kaba motor beceriler (büyük kaslar):

18 ay - 2 yaş için:

• "Top atar mısın?" (koordinasyon)
• "Merdivenin basamağına çıkar mısın?" (denge)
• "Koşabilir misin?" (motor kontrol)
• "Dans eder misin müzikle?" (ritim)

2-3 yaş için:

• "Tek ayak üzerinde durabilir misin?" (denge)
• "Zıplar mısın?" (güç)
• "Üç tekerlekli bisiklet sürer misin?" (koordinasyon)

İnce motor beceriler (küçük kaslar):

12-18 ay için:

• "Bu küpleri koyar mısın?" (pincer grasp)
• "Krayon tutar mısın?" (kavrama)
• "Sayfa çevirir misin?" (parmak koordinasyonu)

18+ ay için:

• "Perle dizer misin?" (hassas koordinasyon)
• "Makas tutar mısın?" (bilateral koordinasyon)
• "Düğme ilikler misin?" (pratik beceriler)

Bilişsel Gelişim Değerlendirmesi

Problem çözme:

• Shape sorter (şekil eşleştirme)
• Basit puzzle'lar
• Gizlenmiş obje bulma
• Neden-sonuç oyunları

Hafıza ve dikkat:

• "Nerede sakladığımı hatırlıyor musun?"
• "Bu şarkıyı öğrenelim"
• "Hangi hayvan sesiydi bu?"

Kavramsal öğrenme:

• Renk tanıma
• Şekil ayırt etme
• Sayı kavramı
• Büyük-küçük karşılaştırması

Dil Gelişimi Değerlendirmesi

Anlama becerileri:

• "Ayağını gösterir misin?"
• "Kitabı getirir misin?"
• "Kapıyı kapatır mısın?"
• İki basamaklı komutlar

İfade becerileri:

• Kelime hazinesi
• Cümle kurma
• Sosyal iletişim
• Jest ve mimik kullanımı

Sosyal dil:

• "Merhaba" deme
• Göz kontağı kurma
• Sıra bekleme
• Paylaşım

Sosyal-Duygusal Değerlendirme

Sosyal etkileşim:

• Yetişkinlerle iletişim
• Taklit becerileri
• Işbirliği yapma
• Sınır kabul etme

Duygusal düzenleme:

• Frustrasyon toleransı
• Geçiş süreçlerini yönetme
• Rahatlatılabilme
• Özgüven göstergeleri

Fenerbahçe Parkı Tarzı Doğal Gözlem

Bazen değerlendirmenin bir kısmını park benzeri doğal ortamda yapıyorum:

Açık alan becerileri:

• Özgür hareket gözlemi
• Diğer çocuklarla etkileşim
• Risk algısı
• Çevresel farkındalık

Oyun becerileri:

• Yaratıcı oyun
• Hayal kurma
• Grup oyunlarına katılım
• Liderlik/takipçilik

Standardize Testler: Bilimsel Ölçüm

Bayley-III Gelişim Testi

Ne ölçer:

• Bilişsel gelişim
• Dil gelişimi (alma ve ifade)
• Motor gelişim (ince ve kaba)

Nasıl uygularım:

• Oyun havası içinde
• Çocuğun tempine uygun
• Ara vererek (yorulmasın)
• Eğlenceli materyallerle

Alberta Bebek Motor Ölçeği (0-18 ay)

Değerlendirdiği pozisyonlar:

• Yüzüstü yatış
• Sırtüstü yatış
• Oturma
• Ayakta durma

PEDI (Pediatrik Değerlendirme)

Günlük yaşam becerileri:

• Öz bakım
• Mobilite
• Sosyal fonksiyon

Gözlem Sırasında Aileler Ne Yapmalı?

Aileler İçin Rehber

Yapmalar:

• Rahat ve doğal davranın
• Çocuğunuzu destekleyin ("Çok güzel!")
• Sorularımı samimi cevaplayın
• Çocuğunuzun sevdiği şeyleri paylaşın

Yapmamalar:

• Çocuğu zorlamayın ("Hadi yap şunu!")
• Karşılaştırma yapmayın ("Ablası daha erken yapmıştı")
• Endişenizi çocuğa yansıtmayın
• Sonuç beklentisi yaratmayın

Hatırlayın: Bu bir sınav değil, oyun!

Değerlendirme Süresi

Yaş gruplarına göre süre:

• 6-12 ay: 30-45 dakika
• 12-24 ay: 45-60 dakika
• 2-3 yaş: 60-90 dakika
• 3+ yaş: 90-120 dakika

Ara verme sebepleri:

• Çocuk yoruldu
• Dikkat dağıldı
• Ağlama/huysuzluk
• Fizyolojik ihtiyaçlar

Değerlendirme Sonrası: Sonuçları Anlama

Sonuç Raporunda Neler Var?

Güçlü alanlar:

• Yaşına uygun/üstü beceriler
• Özel yetenekler
• Motivasyon kaynaklarını

Desteklenmesi gereken alanlar:

• Yaşına göre geri kalan beceriler
• Desteklenebilir zorluklar
• Özel dikkat gereken noktalar

Öneriler:

• Ev aktiviteleri
• Oyun önerileri
• Terapi ihtiyacı
• Takip sıklığı

Bağdat Caddesi'nden Örnek Sonuçlar

Minik Emre'nin Değerlendirmesi (24 ay): "Motor gelişimi yaşına uygun, dil gelişimi 6 ay geri. Öneriler: Daha çok konuşma, kitap okuma, şarkı söyleme. 3 ay sonra kontrole gel."

Küçük Zeynep'in Durumu (30 ay): "Tüm alanlar yaşına uygun! Sosyal becerileri yaşının üstünde. Sadece büyük motor aktivitelerini artıralım."

Terapi İhtiyacı Nasıl Belirlenir?

Terapi Gereken Durumlar

Hafif gerilik (3-6 ay):

• Ev programı + aylık kontrol
• Oyun odaklı aktiviteler
• Aile eğitimi

Orta düzey gerilik (6-12 ay):

• Haftada 1-2 seans terapi
• Yoğun ev programı
• 3 aylık değerlendirme

Ciddi gerilik (12+ ay):

• Haftada 2-3 seans
• Multidisipliner yaklaşım
• Aylık takip

Terapi Gerektirmeyen Durumlar

• Yaş aralığının alt sınırında olma
• Sadece 1 alanda hafif gerilik
• Motivasyon eksikliği (sosyal değil)
• Çevresel faktörler (dil, kültürel)

Aileyle Sonuç Paylaşımı

Nasıl Anlatıyorum?

Pozitif başlangıç: "Çocuğunuzun güçlü yanları şunlar..."

Gerçekçi değerlendirme: "Desteklenmesi gereken alanlar..."

Umut verici planlama: "Bunları birlikte nasıl geliştirebiliriz..."

Pratik öneriler: "Eve gittiğinizde şunları yapabilirsiniz..."

Sıkça Sorulan Sorular

"Çocuğum normal mi?" "Her çocuk normal, sadece farklı hızlarda gelişiyor."

"Okula hazır mı?" "Şu becerileri geliştirdiğimizde hazır olacak."

"Arkadaşlarıyla aynı seviyede mi?" "Kendi gelişim çizgisine odaklanalım."

Takip Süreci: Sürekli Destek

Takip Randevuları

1 ay sonra: İlk kontrol 3 ay sonra: İlerleme değerlendirmesi
6 ay sonra: Kapsamlı re-değerlendirme 1 yıl sonra: Uzun vadeli takip

Ev Programı Desteği

• WhatsApp ile video gönderimi
• Haftalık aktivite planları
• Soru-cevap desteği
• Online danışmanlık

Umut ve Motivasyon Mesajım

Sevgili ebeveynler, değerlendirme süreci korkutucu değil, aydınlatıcı. Çocuğunuzun nerede olduğunu bilmek, ona en iyi desteği vermenin ilk adımı.

Unutmayın:

• Her çocuk eşsizdir
• Değerlendirme etiketleme değil, rehberlik
• Erken tespit, erken müdahale demek
• Siz çocuğunuzun en büyük destekçisisiniz

Acıbadem'deki Kliniğimde Güvenli Ortam

Eğer çocuğunuzun gelişimi hakkında merak ettikleriniz varsa, çekinmeden benimle iletişime geçin. Birlikte, çocuğunuzun parlayan yönlerini keşfedelim.

15 yıllık deneyimimde gördüm ki, doğru rehberlikle her çocuk kendi potansiyelini yakalar. Değerlendirme, bu yolculuğun ilk önemli adımı.

Unutmayın: Bilmek güçtür, ve güçlü ebeveynler güçlü çocuklar yetiştirir.

Bu yazıdaki bilgiler genel rehberlik amaçlıdır. Çocuğunuzun değerlendirmesi için Acıbadem'deki kliniğimde randevu alarak kişisel görüşme yapabiliriz. Her çocuk eşsizdir ve özel yaklaşım gerektirir.